Αγαπημένε μου αναγνώστη γεια σου. Συνεχίζουμε το saga της σήμανσης (ήταν να μην πιάσουμε το θέμα) με ορισμένες πρακτικές πληροφορίες για επίδοξους τοποθέτες. Μην ανησυχείς, δεν θα αναλύσουμε το σύμπαν, απλά θα πούμε δυο-τρία (άντε τέσσερα) πράγματα συνοδεία σχετικών εικόνων και θα κάνουμε τη γνωστή εποικοδομητική κριτική μας.

Κέντα χρώμα

Ένα από τα βασικότερα στοιχεία της πληροφοριακής σήμανσης είναι η χρωματική κωδικοποίηση του υποβάθρου των πινακίδων ανάλογα με την κατηγορία του προορισμού ή/και της οδού που εξυπηρετεί την πρόσβαση σε αυτόν. Η συγκεκριμένη λογική ακολουθείται σε όλη την Ευρώπη, με αρκετή ελευθερία ως προς τον τρόπο εφαρμογής. Κοινός τόπος είναι ότι ξεχωρίζει η σήμανση των αυτοκινητοδρόμων, των κατοικημένων περιοχών και των τόπων ιστορικού/πολιτιστικού/τουριστικού ενδιαφέροντος. Σε πολλές χώρες ξεχωρίζει επίσης η σήμανση των τοπικών προορισμών (που μπορεί να περιλαμβάνει κατοικημένες περιοχές ή αστικές λειτουργίες) καθώς και των δραστηριοτήτων υψηλής όχλησης (βιομηχανικές και βιοτεχνικές ζώνες) ή των διαδρομών για τα φορτηγά.

Στην Ελλάδα, η σήμανση των αυτοκινητοδρόμων γίνεται με πράσινο χρώμα, ενώ στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης γίνεται με μπλε. Εδώ βγήκαμε πιο μάγκες από τους κουτόφραγκους. Και εξηγούμαι για να μη με πεις σοβινιστή, μακριά από εμάς, φτου φτου. Οι κυριότερες πινακίδες των αυτοκινητοδρόμων τοποθετούνται σε γέφυρες σήμανσης πάνω από το οδόστρωμα για να γίνονται αντιληπτές και να μπορούν να διαβάζονται από μακριά, οπότε οι οδηγοί τις βλέπουν πάντα με φόντο τον ουρανό. Στην Ελλάδα, με την έντονη ηλιοφάνεια και τον καταγάλανο ουρανό (συνδυασμός φρασεολογίας ΕΜΥ και ΕΟΤ), οι πράσινες πινακίδες ξεχωρίζουν πολύ καλύτερα από τις μπλε, επομένως διαβάζονται ευκολότερα από τους οδηγούς.

Αττική οδός γέφυρα σήμανσης
Αττική Οδός. Το πράσινο των πινακίδων σήμανσης του αυτοκινητοδρόμου ξεχωρίζει στο γαλανό του αττικού ουρανού (ποιητής εκ του προχείρου). © Google Maps

Εμείς πάλι το μπλε το έχουμε κρατήσει επισήμως για τις κατοικημένες περιοχές εκτός αυτοκινητοδρόμων αλλά στην πράξη το χρησιμοποιούμε δυστυχώς αδιακρίτως όπου λάχει. Στην Ευρώπη υπάρχει αξιοσημείωτη ποικιλία σε αυτή την περίπτωση, από πράσινο και λευκό μέχρι και κίτρινο στην περίπτωση της Γερμανίας (περίεργη επιλογή ομολογουμένως αυτή, εδώ τα σκάτωσαν λίγο οι Γερμανοί – τέλος πάντων, δεν συνεχίζω μην έχουμε κανένα διπλωματικό επεισόδιο). Στην περίπτωση της Μ. Βρετανίας, το πράσινο χρησιμοποιείται στις κύριες αρτηρίες, ενώ το λευκό στις δευτερεύουσες και τοπικές οδούς. Ωραία πράγματα, ξεκάθαρα.

Πειραιάς Αγ. Τριάδα πινακίδες
Πειραιάς, Βασ. Γεωργίου και Εθν. Αντιστάσεως. Προειδοποιητικές πινακίδες προς κατοικημένες περιοχές και το αεροδρόμιο. Εδώ έχουμε ορθή χρήση του μπλε χρώματος, εύγε.
Κάννες Γαλλία πινακίδες
Κάννες, Γαλλία. Ιστός πινακίδων με υπόδειξη κατεύθυνσης προς τον αυτοκινητόδρομο Α8 σε μπλε υπόβαθρο και τοπικούς προορισμούς σε λευκό υπόβαθρο.
Μάντσεστερ Μεγάλη Βρετανία προειδοποιητική πινακίδα κύριας αρτηρίας
Μάντσεστερ, Μ. Βρετανία. Προειδοποιητική πινακίδα πράσινου υποβάθρου στην κύρια αρτηρία Α665. © Google Maps

Το λευκό χρώμα χρησιμοποιείται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης για τη σήμανση τοπικών οδών ή/και αστικών προορισμών. Στην Ελλάδα, υπάρχει ένα μικρό μπέρδεμα εδώ (πώς κι έτσι;). Ο ΚΟΚ λέει ότι το λευκό υπόβαθρο χρησιμοποιείται σε οδούς τοπικού οδικού δικτύου, ενώ οι τεχνικές προδιαγραφές του 1992 λένε ότι το λευκό χρησιμοποιείται για αναγγελία ή υπόδειξη κατευθύνσεων μέσα σε αστικές περιοχές (π.χ. κέντρο πόλεως, πλατεία, σιδηροδρομικός σταθμός, κλπ.), με εξαίρεση το υπερτοπικό οδικό δίκτυο (διερχόμενης κυκλοφορίας) των υπόψη περιοχών, όπου χρησιμοποιείται το μπλε (ή το πράσινο για αυτοκινητόδρομους).

Υποψιάζομαι ότι το μπάχαλο που βλέπουμε μονίμως στους ελληνικούς δρόμους οφείλεται σε αυτή την εξαίρεση και στο μπερδεμένο καθεστώς της διοικητικής και λειτουργικής κατάταξης του αστικού οδικού δικτύου, που δεν διαχωρίζει τις αστικές από τις υπεραστικές οδούς, με αποτέλεσμα κεντρικές οδοί και λεωφόροι (όπως η Πανεπιστημίου, η Σταδίου, η Βασ. Σοφίας, κλπ.), αλλά και μικρότεροι δρόμοι που δεν τους πιάνει το μάτι σου (όπως η Δεληγιώργη) να θεωρούνται μέρος του εθνικού οδικού δικτύου. Καταλήγουμε έτσι σε μια υπέρμετρη χρήση του μπλε χρώματος για σήμανση τοπικών προορισμών, σε βάρος του τόσο χρήσιμου λευκού χρώματος, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις βρίσκουμε τον ίδιο προορισμό με διαφορετικό χρωματικό υπόβαθρο χωρίς προφανή λόγο.

Πινακίδες προς Κολωνάκι
Σήμανση προς Κολωνάκι σε μπλε (Ακαδημίας και Κανάρη) και λευκό (Δορυλαίου και Π. Κυριακού) υπόβαθρο, (μάλλον) λόγω διαφορετικής κατηγορίας της οδού στην οποία τοποθετείται κάθε πινακίδα (χωρίς όμως να εξετάζεται το είδος της οδού που οδηγεί στον προορισμό). Μπέρδεμα χωρίς λόγο λέω εγώ. Σημασία έχει ο προορισμός, ας αποφασίσουμε να χρησιμοποιούμε ενιαίο τρόπο σήμανσης σε αυτές τις περιπτώσεις. Αν με ρωτάτε προτιμώ το λευκό για τοπικούς προορισμούς όπως οι συνοικίες του δήμου Αθηναίων, ακόμη κι αν είναι κατοικημένες περιοχές (και να μη με ρωτούσατε πάλι τα ίδια θα έλεγα).
Πινακίδες προς αστικές λεωφόρους
Σήμανση προς κεντρικές λεωφόρους της πόλης σε λευκό (Γέλωνος και Π. Κόκκαλη) και μπλε (Πατησίων και Αλεξάνδρας) υπόβαθρο. Εδώ είμαι 100% υπέρ του λευκού χρώματος, μιας και δεν μιλάμε για κατοικημένες περιοχές, ούτε έχει καμία σημασία αν κάποιες λεωφόροι αποτελούν μέρος του κύριου οδικού δικτύου. Είναι τυπικοί αστικοί προορισμοί και ως τέτοιοι πρέπει να σημαίνονται (με έπιασε το αυστηρό μου τώρα). Πηγή αριστερής εικόνας: Google Maps.

Το καφέ χρώμα χρησιμοποιείται όπως είπαμε για προορισμούς πολιτιστικού/τουριστικού ενδιαφέροντος. Εδώ τα πάμε αρκετά καλύτερα ως έθνος, στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται σωστή χρήση. Πρέπει να πούμε ότι ο ΚΟΚ προβλέπει μόνο τις βαρετές πινακίδες με τις απλές αναγραφές των προορισμών, στην πράξη όμως πολλές υπηρεσίες χρησιμοποιούν βελτιωμένες εκδοχές, με ένθετα σύμβολα (πικτογράμματα) που επεξηγούν το είδος του προορισμού. Στη Μ. Βρετανία έχουν ολόκληρη γκάμα από ένθετα σύμβολα, άλλα για την Αγγλία, άλλα για τη Σκωτία, άλλα για χώρους πικνίκ, άλλα για μουσεία, χαμός. Αγαπημένη μου, αυτή με τον ελέφαντα! (δυστυχώς για κακό λόγο όμως, βλ. ζωολογικός κήπος). Είπαμε, μανούλες στη σήμανση οι Βρετανοί.

Πινακίδες τουριστικών προορισμών
Πινακίδες προορισμών πολιτιστικού/τουριστικού ενδιαφέροντος. Αριστερά: Η πινακίδα Π-3β του ΚΟΚ (προβληματική για διάφορους λόγους). Πηγή: https://www.ioas.gr/uploads/docs/2016/05/397.pdf. Στη μέση: Πινακίδα σήμανσης αρχαιολογικού χώρου με ένθετο σύμβολο στη Λεωφ. Βασ. Όλγας. Δεξιά: Πινακίδες βρετανικού κώδικα. Πηγή: https://www.gov.uk/guidance/the-highway-code/traffic-signs.
Πινακίδες προς Λυκαβηττό
Ο Λυκαβηττός σε μπλε και λευκό φόντο. Λάθος και τα δύο… Εδώ χρειαζόμαστε το καφέ χρώμα!

Τέλος, έχουμε τις πινακίδες σκούρου γκρίζου χρώματος, οι οποίες αφορούν βιομηχανικές περιοχές και γενικώς χώρους οχλουσών λειτουργιών. Όλη την Ελλάδα να γυρίσετε, τέτοιες δεν θα βρείτε πουθενά, αν και θεωρητικά προβλέπονται στις τεχνικές προδιαγραφές του 1992. Εννοείται ότι και εδώ οι υπηρεσίες χρησιμοποιούν ανερυθρίαστα το μπλε, ούτε καν το λευκό.

Ιερά Οδός Ελαιώνας πινακίδα προς αμαξοστάσιο μετρό
Ιερά Οδός και Αγίας Άννης. Προειδοποιητική πινακίδα προς το αμαξοστάσιο μετρό Ελαιώνα. Περίπτωση όπου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το σκούρο γκρίζο χρώμα. Όχι κύριος, μπλε κι άμα σ’ αρέσει. © Google Maps
Πινακίδα για φορτηγά Μεγάλη Βρετανία
Πινακίδα υπόδειξης κατεύθυνσης για φορτηγά βρετανικού κώδικα. Σε έγχρωμα ένθετα παρουσιάζονται οι οδοί προς τις οποίες κατευθύνεται η κυκλοφορία των φορτηγών (κύρια αρτηρία Α33 και αυτοκινητόδρομος Μ1). Πηγή: https://www.gov.uk/guidance/the-highway-code/traffic-signs.

Στη σειρά σας παρακαλώ

Πάμε να δούμε ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα. Τη σειρά τοποθέτησης των πινακίδων. Εδώ τα πράγματα είναι θεωρητικώς πιο απλά – μη βάζεις και στοίχημα όμως…

Καταρχάς, πάνω μπαίνουν οι πινακίδες ευθείας κατεύθυνσης, από κάτω οι πινακίδες δεξιάς κατεύθυνσης και κάτω κάτω εκείνες της αριστερής κατεύθυνσης (εκτός από τους Βρετανούς που τα κάνουν ως γνωστόν όλα ανάποδα, οπότε προηγείται η αριστερή κατεύθυνση και έπεται η δεξιά).

Κατά δεύτερον, όταν τοποθετούνται περισσότερες της μίας πινακίδες για την ίδια κατεύθυνση, η σειρά τοποθέτησης είναι: πράσινες > μπλε > λευκές > καφέ > γκρίζες. Αυτό γίνεται για λόγους ορθής ιεράρχησης των προορισμών.

Πάμε να δούμε μια μικρή συλλογή από αθηναϊκές επιτυχίες και μετά ένα υπόδειγμα δικής μου έμπνευσης για να έχετε μια εποπτική εικόνα του πράγματος.

Ριζάρη λάθος τοποθέτηση πινακίδων
Σήμανση της Πλάκας και της πλάκας στην οδό Ριζάρη. Ο μπλε προορισμός «Σύνταγμα» θα έπρεπε να βρίσκεται πάνω από τον καφέ προορισμό «Πλάκα». Επίσης, κανονικά το Σύνταγμα θα έπρεπε να έχει λευκό υπόβαθρο (και σε αυτή την περίπτωση, πάλι όφειλε να τοποθετηθεί ψηλότερα από την Πλάκα).
Μαρκόπουλο λάθος τοποθέτηση πινακίδων
Δάσος πινακίδων τοπικής σήμανσης στο Μαρκόπουλο Μεσογαίας. Στη δεξιά το πέτυχαν. Στην αριστερή τα σκάτωσαν εντελώς. Αψυχολόγητη εναλλαγή προορισμών ευθείας και αριστερής κατεύθυνσης, λάθος τοποθέτηση της λευκής πινακίδας κάτω από τις καφέ, και εις ανώτερα.
Ορθή σειρά τοποθέτησης πινακίδων
Φανταστικός ιστός πινακίδων στην Ιερά Οδό, στον κόμβο με την οδό Χαρτεργατών, στο ύψος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου. Πράσινη πινακίδα προς αυτοκινητόδρομο Α1 (Εθνική οδός Αθηνών – Λαμίας), μπλε πινακίδα προς Αιγάλεω (κατοικημένη περιοχή), λευκή πινακίδα με ένθετο σύμβολο προς τον σταθμό μετρό «Ελαιώνας», καφέ πινακίδα προς το τζαμί του Βοτανικού, σκούρα γκρίζα πινακίδα προς το αμαξοστάσιο μετρό (μόνο με ελληνική αναγραφή μιας και δεν ενδιαφέρει το ξενόγλωσσο κοινό).

Κάπου εδώ αγαπημένε μου αναγνώστη θα πρέπει να βάλουμε μια άνω τελεία για σήμερα. Έχουν μείνει μερικά ακόμα πραγματάκια που θέλω να σου πω αλλά θαρρώ πως είναι καλύτερα να το αφήσουμε για την επόμενη εβδομάδα, σαν να τράβηξε πολύ το σημερινό άρθρο και δεν θέλω να σε καίω άλλο (καύσωνας pun intended).

Τα φιλιά μου και καλά κουράγια με τις ζέστες!

Ο μικρός κυκλοφοριολόγος